Instrumenty ekonomicznego oddziaływania NBP na banki

1. Refinansowanie banków
Refinansowanie banków operacyjnych polega na udzielaniu przez NBP następujących kredytów:

  • refinansowego;
  • redyskontowego;
  • lombardowego.

Charakterystyka kredytu refinansowego:

  • jest udzielany bankom posiadającym zdolność kredytową oraz tym, w których został ustanowiony zarząd komisaryczny;
  • jest udzielany na podstawie umowy określającej wysokość kredytu, oprocentowanie i prowizję, termin spłaty, prawne zabezpieczenie spłaty kredytu.

Charakterystyka kredytu redyskontowego:

  • polega na wykupie weksli zdyskontowanych przez banki operacyjne;
  • zdyskontowane weksle muszą spełniać wszystkie wymogi prawa wekslowego;
  • decyzję o przyjęciu weksli do redyskonta podejmuje dyrektor oddziału NBP lub osoba do tego upoważniona.

Charakterystyka kredytu lombardowego:

  • jest udzielany pod zastaw papierów wartościowych, emitowanych przez: skarb państwa,NBP, banki o wysokich kapitałach własnych.
  • wysokość kapitału jest niższa niż wartość nominalna papierów wartościowych będących przedmiotem zastawu i waha się w granicach 75% do 90% tej wartości;
  • kredyt jest udzielany na okres do 12 m-cy.

2. Operacje rynku otwartego
Operacje otwartego rynku polegają na zakupie i sprzedaży papierów wartościowych dopuszczonych przez NBP do tych operacji.
Podstawowymi instrumentami rynku otwartego są bony pieniężne NBP, bony skarbowe.

Charakterystyka bonów pieniężnych:

  • są to krótkoterminowe papiery wartościowe z terminem wykupu 28, 91,128 dni;
  • są oferowane krajowym osobom fizycznym i prawnym;
  • są sprzedawane na przetargach w centrali NBP;
  • są oferowane w 3 nominałach 10.000, 100.000, 1.000.000 zł.

Charakterystyka bonów skarbowych:

  • są instrumentami zaciągania krótkoterminowych pożyczek na rynku pieniężnym na finansowanie deficytu budżetowego przez Ministerstwo Finansów;
  • są emitowane na: 4, 8, 26, 52 tygodnie;
  • nabywcami mogą być krajowe osoby fizyczne i prawne;
  • są emitowane w trzech nominałach: 10.000, 100.000, 1.000.000 zł.

3. Rezerwy obowiązkowe
NBP gromadzi rezerwy obowiązkowe banków komercyjnych w celu:

  • oddziaływania na wielkość podaży pieniądza odpowiednio do zmian w gospodarce;
  • tworzenia rezerwy płynności banków operacyjnych;
  • przejęcia części zysków banków operacyjnych.
READ  Kredyt, a pożyczka – czy oznaczają to samo?

Rezerwy obowiązkowe są odprowadzane na r-k w NBP.
Przykładowe stopy rezerw obowiązkowych:

  • 17% dla depozytów płatnych na każde żądanie i z terminem krótszym niż 3 m-ce;
  • 9% dla depozytów 3 miesięcznych i dłuższych;
  • 2% dla depozytów walutowych.

4. Środki kontroli kredytów

  • stopa procentowa;
  • zalecenia dot. procedury kredytowej np. zakresu dokumentacji kredytowej, oceny zdolności kredytowej;
  • pułapy (limity) kredytowe.